De studie van het dialect in het Meetjesland startte vermoedelijk al omstreeks 1870 met Emiel Meganck uit Assenede. Hij werkte alvast mee aan het Algemeen Vlaamsch Idioticon, of beter de aanvulling, van pastoor Schuermans.
In het Aalterse was de grote gangmaker Jules Van Lantschoot uit Bellem. Zijn activiteiten inzake de studie van het lokale dialect situeren zich vooral in het laatste decennium van de 19de eeuw. Het beoogde Meetjeslandsch Idioticon (een dialectwoordenboek) zou echter nooit het daglicht zien.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn er af en toe kleinschalige initiatieven, maar die weinig tastbaars opleveren. Er was bijvoorbeeld wel de rubriek Op zijn Bellems in het tijdschrift De Belle.
Een nieuw project zag het levenslicht in 2002: de oprichting van het Dialectgenootschap Zuidwest-Meetjesland.
De studiegroep heeft als doel het verzamelen, optekenen en bestuderen van de stilaan verdwijnende dialecten uit de streek Zuidwest-Meetjesland, nl. de huidige gemeenten Aalter en Knesselare.
Omdat de Vlaamse dialecten stilaan maar zeker aan het verdwijnen zijn, is de eerste zorg de woorden, uitdrukkingen, zegswijzen,… van de gewesttaal op te tekenen. Zij zijn een deel van het gesproken erfgoed en behoren zo tot het algemene cultuurgoed van onze streek.
Het genootschap werkt nauw samen met de Vakgroep Nederlandse Taalkunde – Woordenboek van de Vlaamse Dialecten van de Universiteit Gent.
Het gaf van 2002 tot 2010 viermaal per jaar een tijdschrift uit.
Het uiteindelijke doel is/was het samenstellen van een Dialectwoordenboek Zuidwest-Meetjesland. Dit is op 16 november 2013 verschenen, in een redactie van Erik Wille (het zogenaamd volkse deel) en Tineke De Pauw (het wetenschappelijke), bijgestaan door een team van enthousiaste amateurs en professionelen.
Het boek is veel meer dan een woordenboek voor de vroegere gemeenten Aalter en Knesselare (of de acht dorpskernen: Aalter, Aalter-Brug, Bellem, Knesselare, Lotenhulle, Poeke, Sint-Maria-Aalter en Ursel). Uiteraard zit er een uitgebreide, alfabetische (voor de gebruiksvriendelijkheid vernederlandste) woordenlijst met verklaringen in. Het gaat om zo'n 8500 lemma's en 12 000 verklaringen. Daarnaast beslaat het boek een uitgebreid verhalend deel, waarin tien thema's aan bod komen. De levendige verhalen zijn deels geput uit het vroegere tijdschrift. Ze zijn doorspekt met talrijke dialectwoorden, waardoor de betekenis nog een stuk duidelijker wordt.
In een eerste luik wordt ook ingegaan op de plaats van het Zuidwest-Meetjeslands dialect op de Vlaamse dialectenkaart, de klankleer en de geschiedenis van de lokale dialectstudie.
Ook de illustratie is bijzonder. In een woordenboek is die veelal achterwege gelaten, maar in deze turf van zo'n 750 pagina's is gekozen voor talrijke kaarten, tekeningen en toepasselijk lokaal fotomateriaal, ook in kleur. Ook deze verhogen de verstaanbaarheid aanzienlijk.
En om het helemaal af te maken, zijn ook een aantal korte geluidsfragmenten ter beschikking gesteld. Deze zijn op deze site te beluisteren (zie de mediaplayer hier onder).
Het is duidelijk dat Aalter er een standaardwerk bij heeft.
Het boek is uitverkocht.
